Op naar de Kerst – door ds. Piet Monsma
De tijd voor Kerst doet me altijd wat. Het is vaak hectisch. Maar in alle drukte is het net alsof er aan de horizon iets wacht. Dat er iets naar je toekomt. Een tijd van rust, en tijd om tot jezelf en tot elkaar komen. Een tijd vol licht in het donker. Het Kerstfeest, Oud en Nieuw – en daarna een fris begin. Een nieuwe tijd, een nieuw jaar. Nu weet ik ook wel dat deze verwachting vol zit met romantiek. Het kan immers heel anders lopen. Zorgen om de gezondheid en de financiën kunnen zwaar wegen. Je kunt je juist op zulke ‘familiedagen’ erg alleen voelen. Niet iedereen heeft iemand. En persoonlijk vind ik het eerlijk gezegd lastig een hele dag lang ‘bij en met de familie thuis’ te zitten. Ik krijg het dan een beetje benauwd… Niks mis met de familie en de vrienden, maar dan moet ik er uit…
Toch bespeur ik in de tijd voor en van Kerst bij mezelf een verlangen. – Een verlangen naar vrede, naar een tijd waarin je na alle hectiek weer mens wordt met elkaar. En dat niet alleen voor mezelf en mijn eigen clubje, maar voor alle mensen. Niemand buitengesloten. Een verlangen naar vrede onder elkaar en naar vrede met jezelf. Wat dat betreft was ik blij in de krant te lezen dat paus Franciscus zo radicaal zijn verbondenheid uitspreekt met de armen, de slaven en verslaafden van deze wereld. Verbondenheid met elkaar, daar gaat het om. Daar gaat het ook precies om met Kerst.
Het verhaal van de geboorte van Christus, in een stal, in de put en de prut van het leven, vertelt ons van de verbondenheid van ‘de hemel’ met ‘de aarde’. Het licht en de liefde uit de hemel boven komt naar de mensen op aarde beneden en verbindt zich met hen. Wanneer dat gebeurt zingen de engelen in de hemel een lied van vrede. En de herders, de mensen die het pas geboren Kind vinden, zingen het mee. Zij worden aan dat Kind ‘opnieuw geboren’ en dan kunnen ze het donker aan. Ze kunnen ‘mens’ zijn voor elkaar, en een hoeder en behoeder zijn van de schapen, de dieren, de schepping.
Dat zingen over dat gebeuren doen we ook vandaag. Wat zijn er een schitterende Kerstliederen. Ze vertellen allemaal iets van die in wezen ongrijpbare ervaring van aangeraakt worden door het licht en de liefde van God, waardoor je een nieuw en ander mens wordt. Waardoor in feite een nieuwe tijd begint, ook al is het nog donker. Ook al blijf je horen van oorlogen en natuurgeweld. Van onrecht en uitbuiting. Van ziek en zeer.
Dit dwars door het donker heen zingen begint in de hemel en plant zich voort in de mensen. Al voor de geboorte van Jezus. Het Evangelie dat Lukas geschreven heeft, begint met het verhaal van een oude priester en zijn vrouw. Zacharias en Elisabeth. Priesters zijn bemiddelaars tussen God en mensen, tussen hemel en aarde. Een soort ‘medium’. Zij dragen de gebeden en de ellende van de mensen op aan God en mogen in woord en gebaar de liefde van God uitdragen aan de mensen. Binnen en buiten de kerk heb je ook tegenwoordig veel van zulke ‘priesterlijke’ mensen. Zij verbinden mensen met God en God met de mensen en zo mensen met elkaar en met hun diepste zelf.
De naam Zacharias betekent: God denkt aan je. Maar wat merk je daarvan? Wat merken de mensen in Syrië en op de Filippijnen daarvan?
Zacharias en zijn vrouw hadden geen kinderen, ze waren ‘onvruchtbaar’. Het woordje ‘onvruchtbaar’ heeft in de bijbel altijd te maken met de vraag: Wat máken we ervan met elkaar op aarde? Wat komt er terecht van al onze goede bedoelingen. Er is veel goeds, we kunnen veel voor elkaar betekenen. Maar de macht van het kwaad in jezelf en in het samen leven is sterk… Dragen al onze mooie woorden en goed bedoelde daden wel vrucht? Leidt het uiteindelijk wel ergens toe?
Vragen die Zacharias waarschijnlijk ook wel kende. Op een dag brandt hij in het binnenste van de tempel in Jeruzalem wierook om met de omhoog kringelende rook de ellende van de mensen op aarde toe te zenden naar de hemel. Met de vraag: help ons, denk aan ons, zie naar ons om. Wanneer hij dat doet staat er opeens een engel uit de hemel naast hem, die zegt: Je gebeden zullen worden verhoord, Zacharias. En ook dat hele persoonlijke gebed van jou en Elisabeth. Jullie zullen een zoon krijgen. Johannes. Hij is de voorbode van Christus. Van Kerst. Want God ziet om naar de mensen in hun ellende, Zacharias. Hij wordt erdoor geraakt. Daarom komt Hij uit de hoge hemel naar jullie toe, om op aarde licht en vrede te brengen.
De priester kan het niet geloven. Hij kan het niet vatten. Na deze ontmoeting kan hij maandenlang geen woord meer uitbrengen. Maar wanneer de beloften van Boven werkelijkheid worden en zijn zoon geboren is, gaat Zacharias zingen.Ik vind het een van de mooiste liederen uit de weken voor Kerst. Je vindt het in het evangelie volgens Lukas, hoofdstuk 1, vers 78 en 79. – Het vertelt over de liefde van God die mensen op aarde aanraakt en doet opleven. Ik hoop van harte dat u en jullie daar iets van mee mogen maken – en het aan elkaar en anderen door zullen kunnen geven.
Dankzij de liefdevolle barmhartigheid van onze God
zal het stralende licht uit de hemel over ons opgaan
en verschijnen aan allen die leven in duisternis
en verkeren in de schaduw van de dood,
zodat we onze voeten kunnen zetten op de weg van de vrede.
